KONKORDATO; çeşitli sebeplerle borçlarını ödeyemeyecek hale gelen borçlunun alacaklılarından vade veya indirim talep ederek yeni bir ödeme planı yaparak alacaklıları ile anlaşması; bu anlaşmanın da mahkemece tasdiklenmesidir.
Konkordato, borçluyu korumak ve borçlunun alacaklıları ile eşit konumda olmasını sağlamak amacı ile uygulanır. İİK’da yer almamakla birlikte öğretide konkordato vade konkordatosu ve tenzilat konkordatosu olmak üzere ikiye ayrılır.
TENZİLAT KONKORDATOSU: İmtiyazsız alacaklıların borçluya karşı olan alacaklarının belli bir yüzdesinden feragat etmeleri ve borçlunun da konkordatoda kabul edilen yüzdeyi ödeyerek borcun tamamından kurtulmasıdır.
VADE KONKORDATOSU: Borçlunun borcunu ödeyebilmesi için alacaklılardan kendisine vade tanınmasını istemesi veya borcun belirli taksitlere bağlanması şeklinde gerçekleşir.
1. KONKORDATO KİMLER TARAFINDAN HANGİ HALLERDE TALEP EDİLEBİLİR?
Konkordatoyu alacaklı sayısı birden fazla olan borçlular talep edebilir. Borçlunun bu aşamada iflasa tabi olup olmama ayrımı yapılmaksızın gerçek kişi veya tüzel kişi olarak konkordato talep edebileceği düzenlenmiştir. (İİK.m.285)
Aynı madde hükmünün ikinci fıkrası ile konkordatoyu iflas talebinde bulunabilecek her alacaklının da borçlu adına talep edebileceği düzenlenmiştir. İş bu fırkanın getirilmesindeki amaca bakıldığında alacaklılar arasındaki eşitliği sağlamakla birlikte borçlu hakkında konkordato işlemlerini başlatılmasını talep eden alacaklıya borçlu hakkında konkordato projesi tevdi etme zorunluluğu getirmeyip, bu yönde projeyi sunma şansı verildiği görülmektedir.
Alacaklının konkordato talep etmesindeki amaç ise borçlunun iflası halinde iflas tasfiyesi çerçevesinde müflisin malvarlığının borçlarına yetmeyeceği ihtimalinin olduğu hallerde konkordatonun alacaklının menfaatine daha uygun olmasıdır.
İİK.m.285 “Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.” Demekte ve borçlunun konkordatoya başvurma hallerini düzenlemektedir.
2. KONKORDATO TALEP EDİLECEK GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
7101 sayılı kanunla yapılan değişiklik ile konkordato talebinin yapıldığı ve sürecin yürütüldüğü görevli mahkeme icra mahkemesi olmaktan çıkarılarak; asliye ticaret mahkemeleri görevli hale getirilmiştir. (İİK.m.285/3) Bu doğrultuda borçlunun iflasa tabi olup olmadığı gözetilmeksizin konkordato sürecinde asliye ticaret mahkemeleri görevlidir.
3. KONKORDATO SÜRECİ
a. Geçici Mühlet Kararı
Yukarıda da belirtildiği gibi konkordato talebinde bulunmak isteyen borçlu, bu talebi ile birlikte konkordato ön projesini asliye ticaret mahkemesine sunmalıdır. Bu ön proje, borçlunun durumunun gerçekliğini ve tekliflerinin tutarlı olup olmadığını, konkordato talebinin icra takiplerini geciktirme amacı taşıyıp taşımadığını açıklığa kavuşturmak için gereklidir.
Konkordato talebi üzerine asliye ticaret mahkemesi İİK.286.maddede belirtilen belgelerin eksiksiz olduğunu tespitinden –yapacağı şekli incelemeden sonra – geçici mühlet kararı verecektir. Böylelikle hakkında geçici mühlet kararı verilen borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli tüm tedbirler alınacağı İİK. 287/1’de düzenlenmiştir. (Borçlunun rehin tesis edemeyeceği, kefil olamayacağı, taşınmaz ve işletmelerin devamlı tesisatını devredemeyeceği, ivazsız tasarruflarda bulunamayacağı yönündeki tedbirler)
Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilecek olan geçici mühlet süresi 3 aydır, mahkeme bu süreyi en fazla 2 ay daha uzatabilir.
Geçici mühletin verilmesi ile birlikte mahkeme, geçici konkordato komiseri görevlendirmesi öngörmektedir, böylece konkordatonun başarıya ulaşıp ulaşamayacağı görevli komiser tarafından denetlenecektir.
Geçici mühlet kararı, mahkeme tarafından Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve Basın-İlan Kurumunun resmi ilan portalında ilan edilir. Ayrıca iş bu karar, İİK.288’de belirtilen diğer kurumlara da bildirilmelidir. İİK.288’e göre yapılan ilandan itibaren 7 gün içerisinde alacaklılar konkordato mühletine veya konkordato talebinin reddedilmesi gerektiğine ilişkin itirazda bulunabilirler.
b. Kesin Mühlet Kararı
İİK.289/1 uyarınca mahkeme kesin mühlet hakkındaki kararını geçici mühlet içerisinde verecektir.
Kesin mühlet kararının verilebilmesi için mahkeme geçici mühlet kararında olduğu gibi şeklen bir inceleme yapmayacak, esas hakkında ayrıntılı bir inceleme sonucu karar verecektir. Mahkeme duruşma esnasında borçluyu ve var ise alacaklıların itirazlarını dinledikten sonra konkordato projesinin başarıya ulaşacağı kanaatinde ise bir yıl süre ile kesin mühlet kararı verecektir.
Kesin mühlet kararı ile birlikte bir veya birkaç konkordato komiseri görevlendirilir. Kesin mühlet kararından sonra en çok yedi alacaklıdan oluşan bir alacaklılar kurulu oluşturulabilir. Bu kurul her ay en az bir kere toplanır ve oy çokluğu ile karar alır. Alacaklılar kurulunun oluşturulması ve kimin hangi oranda temsil edileceği mahkemenin takdirindedir.
Kesin mühlet kural olarak 1 yıl süre ile verilir; ancak komiser veya borçlu talebi ile birlikte bu süre mahkemenin de gerekli gördüğü hallerde en fazla altı ay uzatılabilecektir. Kesin mühletin uzatılabilmesi için talebin kesin mühletin içerisinde verilmesi gerekmektedir.
Yazar: Av. Selen Çetin